Sakatlık yaşamadan evvel başarılı bir sporcuydu! Artık bir doktor olarak başkalarının da tıpkı şeyi yaşamaması için yapılması gerekenleri anlattı

Julia Iafrate kayak yapmaya başladığında şimdi 6 yaşındaydı. Sonuçta Kanada’da doğup büyümüştü ve burada kayak yapmak adeta bir hayat şekliydi.

Üstelik Iafrate’nin performansı hiç de kötü değildi. Çeşitli yarışlarda umut verici sonuçlar elde ediyordu. Fakat bütün bunlar Iafrate 18 yaşına gelince birdenbire sona erdi. Zira diz ekleminin en kıymetli ligamentlerinden biri olan ön çapraz bağı yırtılmıştı.

Iafrate’nin ön çapraz bağı ameliyatla tamir edildi. Akabinde yaşadığı diz sakatlıkları nedeniyle peş peşe iki ameliyat daha geçirdi genç kız. Bütün bunlar sonucunda profesyonel bir kayak atleti olma hayalleri sona erdi. Fakat bir kapı kapanırken bir öteki kapı açıldı ve Iafrate sıhhatine kavuşmasını sağlayan tıp bilimiyle ilgilenmeye başladı.

Iafrate bugün hem spor tıbbı hem de fizikî tıp ve rehabilitasyon alanlarında uzman bir doktor ve bu uzmanlıkları sayesinde ABD Ulusal Kayak Grubu’nun sıhhat grubunda misyon alıyor.

Geçtiğimiz günlerde Business Insider için kaleme aldığı yazıda, “Çalışma alanımda hormonların bayanların yaşadığı spor yaralanmaları üzerindeki tesirlerine dair daha fazla tartışmaya rastlıyorum” tabirlerini kullanan Iafrate, bu var olan çalışmaları özetledi ve bu cins sakatlıklardan kaçınmak için yapılması gerekenleri anlattı.

KADINLARDA SAKATLIK RİSKİ DAHA YÜKSEK

Kadınların ön çapraz bağlarını koparma olasılıkları erkeklerin iki katı. Hatta kimi çalışmalar bu riskin bayanlarda sekiz kat yüksek olduğuna işaret ediyor. Bunun birkaç sebebi var.

En kıymetlisi bayanların kalçalarının erkeklerden daha geniş olması. Bu durum diz açısını etkiliyor ve ön çapraz bağ sakatlıkları riskini anatomik olarak artırabiliyor.

Buna ek olarak, genelleme yapmak gerekirse, bayanların nöromusküler denetimleri erkeklere kıyasla daha sonlu. Zira biyolojik olarak daha fazla kas kütlesine sahip olan erkekler birebir vakitte tartı kaldırma üzere sporlara yönlendiriliyor.

Kadınlar ise gücün öncelik olmadığı artistik patinaj üzere sporlara yahut dansa yönlendiriliyor. Kasların güçlenmesi stabiliteyi de sağladığı için, bayanların birçoklarının ön çapraz bağları erkeklere kıyasla daha az stabil oluyor.

HORMONLAR DEĞERLİ BİR FAKTÖR

Hormonlar da burada kelam sahibi. Bahisle ilgili daha fazla araştırmaya gereksinim var fakat şu ana kadar yapılmış olan az sayıdaki çalışma, bayanların ön çapraz bağlarını sakatlama olasılıklarının yumurtlama periyotlarında daha yüksek olduğuna işaret ediyor.

Zira yumurtlama periyodu regl döngüsünde östrojen hormonunun en yüksek olduğu evre. Östrojen ligamentlerin sertliğini azaltarak sakatlık riskini artırıyor. Bu nedenle bayanlar hamilelik devirlerinde de ligament sakatlıkları yaşayabiliyor. Dahası yumurtlama devrinde beden sıcaklığı arttığından, beden inflamasyona ve sakatlığa daha meyilli oluyor.

Elbette ön çapraz bağ sakatlıklarını yalnızca hormonlarla açıklamak mümkün değil. Lakin artan östrojenin yanına yorgunluk, kas denetimi eksikliği ve ligamentler üzerindeki biyomekanik yükler eklendiğinde, sakatlık yaşanabiliyor.

Diğer yandan erkeklerin hormonları da sakatlıklarında rol oynuyor. Testosteronun arttığı durumlarda erkeklerde rekabetçilik ve risk alma eğilimi artıyor. Bu da sakatlık riskini çoğaltan bir faktöre dönüşüyor.

NE YAPILMALI?

Esneklik birden fazla vakit övülen bir durum lakin stabilitenin olmadığı durumlarda esneklik o kadar da kusursuz bir şey değil. Bayanlar (daha doğrusu herkes) ligamentlerini korumak için esnekliğe ve stabiliteye muhtaçlık duyuyor. Stabiliteyi artırmanın en yeterli yolu ise gücü artırmak.

Iafrate, bunun için gerçek hayattaki şartları yansıtan ve tıpkı anda birden fazla kas kümesini kullanan antrenmanlara odaklanmayı tavsiye ederek, “Squat’lar ve leg press’ler mükemmel birer örnek” diye konuştu.

Bu idmanlar kasları birlikte çalışmak ve farklı uyaranlara reaksiyon vermek üzere eğitiyor. Bu sayede, kayak örneğine geri dönersek, pürüzlerin etrafında ani slalomlar yapmak, buzlu tabanda sabit durmak ya da bir atlayışın akabinde problemsiz biçimde yere inmek mümkün olabiliyor.

NE VAKİT BIRAKMANIZ GEREKTİĞİNİ BİLİN

Egzersiz sırasında yorulduğunuzu hissetmeye başlamanız, kaslarınızın çoktan yorulduğu manasına geliyor. Bu durum kişinin performansını düşürüyor. Bu nedenle sakatlıklar ekseriyetle gün sonlarında yaşanıyor.

Böyle bir durumda kaideleri zorlamanın hiçbir manası yok tabirlerini kullanan Iafrate, “Sporunuza sonraki gün kaldığınız yerden devam edebilirsiniz. Yapmanız gereken dinlenmeye geçip bedeninizin toparlanmasına müsaade vermek” dedi.

VÜCUDUNUZDAKİ DEĞİŞİMLERİN FARKINDA OLUN

“Kayak ulusal kadrosunda da olsanız hobi olarak spor yapıyor da olsanız, adet, hamilelik ve menopoz üzere periyotlarda tüm bedenin yaşadığı değişimlerin farkında olmak önemli” diyen Iafrate satırlarını şöyle noktaladı:

“Ben birinci bebeğimi 15 ay evvel dünyaya getirdim ve hala eski biyomekaniklerimle koşamıyorum. Bunu anlamak ve bedenime antrenmana geri dönmek için vakit tanımak zorundaydım. Bedeninizi dinleyerek ve hormonların getireceği değişimlerin farkında olarak sakatlığı önleyebilirsiniz. Önlemek tamir etmekten çok daha kolaydır.”