‘Bu aşkla yapılacak bir iş’

İzlediğimiz her oyun bize yeni kapılar açıyor, farklı bakış açıları kazandırıyor ve düşündürüyor. 27 Mart Dünya Tiyatro Günü’ne yaklaşırken sahnede bizi histen duyguya sürükleyen, farklı dünyalara götüren isimler tekrar tekrar izleyebilecekleri tiyatro oyunlarını, en çok etkilendikleri tiyatro sanatkarlarını, karşılaştıkları zahmetleri ve sahnede olmanın onlara neler öğrettiğini anlattı. “Genç tiyatroculara tek bir cümle söylemenizi istesek ne söylerdiniz” diye de sorduk. Ayrıyeten “Bu dönem kesinlikle izleyin” dedikleri oyunları da öğrendik.

‘Duyguları daha kolay keşfedebilmeyi öğretti’

Haldun Dormen

◊ Tiyatro bana insanları yakından tanımayı, ve hisleri daha kolay keşfedebilmeyi öğretti.

◊ Yıldız Kenter, Marlon Brando, Jessica Tandy, Zerrin Tekindor beni en çok etkileyen sanatkarlardan.

◊ Amerika’da izlediğim, Marlon Brando’nun başrol oynadığı, Tenessee Williams’ın yapıtı ‘Arzu Tramvayı’nı tekrar seyretmek isterdim.

◊ Bu dönemden önerebileceğim iki oyun var: Birincisi kusursuz oyuncuları sayesinde ‘Aşk Listesi’. İkincisi de her zamanki üzere harika rejisi nedeniyle direktör Ali Gökmen Altuğ’un İstanbul Kent Tiyatroları’nda sahneye koyduğu ‘Gök Kubbe’.

◊ Genç tiyatroculara da söyleyebileceğim tek şey var: Bu işten hiç vazgeçmeyin.

‘Gençler günü ve değişimi yakalamaya çalışsınlar’

Ali Poyrazoğlu

◊ Tiyatroda izlediğin her oyun seninle geliyor, seni değiştiriyor. Aynı kitabı farklı okumalarda da bu bu türlü. ‘Küçük Prens’i her okuyuşumda farklı yerlerin altını çizdim.

◊ “Hangi oyunu tekrar oynamak isterdiniz” diye sorsan ‘Kobay’, ‘Çılgınlar Kulübü’ ve ‘Tak Tak Takıntı’ derim.

◊ Yıldız Kenter, Müşfik Kenter, Gülriz Sururi, Ulvi Uraz, Bülent Kayabaş beni en çok etkileyen isimler.

◊ Tiyatrocu olarak karşılaştığım en büyük zorluk; kendini yenileyemeyen, yine öğrenmesini beceremeyen kimi meslektaşlarım… Sansür… Oyunlarımıza açılan davalar, uğradığımız ataklar…

◊ Sahnede olmak bana sevdiğin işi yapmanın mutluluğun temel kaynağı olduğunu ve iki günü tıpkı olan insanın bir gününün kayıp olduğunu öğretti. Ancak natürel yalnızca bunlar değil; bu soruya en az 20 sayfalık yanıt lazım.

◊ Genç oyunculara doğruyu söylemek isterim: Her projeden sonra iş arayacakları bir meslek seçtiklerini akıllarında tutsunlar, bunun gereklerini yerine getirip günü ve değişimi yakalamaya çalışsınlar.

‘Coşkuyla anlatmaya çalışmak…’

Gülçin Kültür Şahin

◊ Üniversitede öğrenciyken Ankara Devlet Tiyatrosu’ndan Durukan Ordu’nun başrolünde oynadığı, Erhan Gökgücü’nün ‘Giordano Bruno’ oyununu izlemiştim ve nefesim kesilmişti.

◊ Işıl Kasapoğlu, Durukan Ordu, Gülhan Kadim, Hasret Zeynep Dinî, Güray Dinçol beni etkileyen isimler.

◊  Tiyatro bana hiçbir işimi bahta bırakmamam gerektiğini öğretti. Zıt gidecek bir şey varsa yeniden masraf lakin ben her vakit hazırlıklı olmalıyım.

◊ Bu dönem Sahne Pasaport’tan ‘BenDeniz’, 2383yapım’dan ‘Tebdil’, Karşı Atölye’den ‘Eve Dönüşler’ isimli oyunlar tekliflerim ortasında.

‘Çırak olmayı tercih edin’

Cem Davran

◊ Beni en çok etkileyen sanatkarlar ortasında Muhsin Ertuğrul, Cüneyt Gökçer, Müşfik Kenter, Suna Pekuysal, Metin Serezli, Alev Gürzap, Fuat İşhan, Feridun Karakaya ve Darülbedayi’nin yüzlerce oyuncusu var.

◊ Tiyatroda hiçbir zorlukla karşılaşmadım, ta ki özel tiyatro alanına girinceye kadar…

◊ Sahnede olmak benim için bir var olma, yaşama biçimi. Uygun insan olabilme seyahatinin toz adımları, her sabah yine başlayabilmemin sebebi.

◊ Genç oyunculara şunu söylemek isterim: “Asıl usta sizsiniz ancak şimdilerde, yıllar geçtikçe çırak olmayı tercih edin.”

‘Bana verebileceğiniz tavsiye var mı?’

Erkan Kolçak Köstendil

◊ Oyun Atölyesi’nin Işıl Kasapoğlu rejisiyle sahnelediği ‘Ermişler ya da Günahkârlar’ oyununun ötesi benim için hâlâ gelmedi.

◊ Etkilendiğim sayısız usta isim var lakin Müşfik Kenter, Zeliha Berksoy, Tuncay Özinel, Halil Akçatepe, Ercan Yazgan, Ayşen Gruda’yı sayabilirim.

◊ En etkilendiğim iki performanssa; ‘Çayhane’ oyununda Bülent Emin Yarar’a ve ‘Sessizlik’ oyununda Funda Eryiğit’e ilişkin.

◊ Tiyatro bana her daim canlı kalmayı öğretti ve genç oyunculara da “Bana verebileceğiniz bir tavsiye var mı” diye sorabilirim.

‘En zoru, keder edindiğine ortak bulamamak’

Tilbe Saran

◊ Oyun bitiminde şayet tiyatroya girdiğimden daha farklı yürüyor ve farklı düşünüyorsam o iş ruhuma bir mühür vurmuş demektir.

◊ Her oyunun kendine has zorlukları olur: Bazen metni anlamak, bazen anladığını anlatmak ya da nasıl aktaracağını bilememek… Fakat en zoru, senin sıkıntı edindiğine ortak bulamamak. Zira oyun oynamak birlikte düş görmeye istekli olmakla başlar.

◊ Sahnede olmak bana dayanışmayı, direnmeyi, geçiciliği öğretti ve genç tiyatroculara da şunu söyleyebilirim: “Her şeyi mecnun üzere merak etmiyorsan bu işe bulaşma.”

‘Öncelikle eğlenin’

Taner Ölmez

◊ Genco Erkal, Yıldız Kenter, Müşfik Kenter, Mehmet Birkiye, Serkan Keskin beni en çok etkileyen sanatkarlar.

◊ Ben öğrendiğim her şeyi tiyatroda, sahnede öğrendim. Oynadığım ya da dekorunu, ışığını yaptığım, izlediğim oyunlardan beslendim.

◊ Genç tiyatroculara “Öncelikle eğlenin” derim.

‘Seyirciye güvenmeye devam edin’

Alp Ünsal

◊ 2007’de izlediğim ‘Amadeus’ süperdi.

◊ Tilbe Saran, Haluk Bilginer, Tolga İskit en etkilendiğim isimler. 

◊ Rekabet temelli bir meslekte, dayanışmaya inanmakta ısrar etmek karşılaştığım en büyük zorluk. Paylaşmayı, insan olmayı ve bağlantısı sahnede öğrendim.

◊ Genç oyunculara tavsiyem de: “Kendinize ve seyirciye güvenmeye devam edin, çok çalışın.”

‘Tiyatrocu olmak ya da tiyatro insanı olmak…’

Murat Daltaban

◊ Tiyatro bana hiçbir vakit kendimden emin olamayacağımı; emin olmamam gerektiğini öğretti.

◊ Bu dönem ‘Gurur ve Önyargı (*gibi bir şey)’ oyununu tavsiye ederim.

◊ Genç oyunculara “Tiyatrocu olmak ve tiyatro insanı olmak ortasında saç kılı kalınlığında bir aralık vardır” diyebilirim.

‘Kendinizi daima bir şeylerle doldurun’

Canan Ergüder

◊ Bende en çok tekrar tekrar izleme hissi uyandıran ‘The Lion King’ müzikali olmuştu.

◊ Hakan Emre Ünal, Yiğit Sertdemir, Hasret Öçalmaz, Haluk Bilginer, Mark Rylance etkilendiğim isimlerden.

◊ Beni en zorlayan, hürmet duymakta zorlandığım, sorun çıkaranlarla oynamak.

◊ Bu dönem çok oyun izleyemedim lakin ‘Kel Diva’, izlerken katıla katıla güldüren, gözümden yaş getiren ve düşündüren bir oyundu.

◊ Genç tiyatroculara şunu söylemek isterim: “Bu aşkla yapılacak bir iş. Kendi büyümenizle bir arada aşkınız da büyüsün, değişsin. Kendinizi daima bir şeylerle doldurun ki gelişim atıl kalmasın.”

‘Hem oyun hem hayat’

Nezaket Erden

◊ Genco Erkal’ın inadı ve yıllarca sürdürdüğü tiyatro tutkusu beni çok etkiliyor. Tilbe Saran’ı sahnede izleyebildiğim için kendimi şanslı hissediyorum.

◊ Bir oyunu üretmek ve sürdürebilmek, bilhassa oynayacak yer bulmak, turne yapabilmek farklı ayrı zorluklara sahip. Fakat beni en çok zorlayan ve yıpratan şey şu: Bu ülkede çok hoş bir güç var. Beşerler tiyatro oyunları izlemek, konserlere gitmek istiyor. Lakin sahnelerin teknik altyapısı yetersiz. Bilhassa açık hava sahnelerimizde sesle ilgili yaşanan teknik sorunlar çok üzücü.

◊ Genç tiyatroculara şunu söyleyebilirim: “Çok sıkıntı olduğunu biliyorum fakat direnme gücünüzü lütfen yitirmeyin ki olağanüstü tiyatrocular izlemeye devam edelim.”

‘Sakin kalabilme, süratli karar verebilme…’

Özlem Zeynep Dinsel

◊ En etkileyici oyunu söyleyebilmemin imkânı yok lakin aklıma birinci Thomas Ostermeier’ın yönettiği ‘Hamlet’ geliyor.

◊ Tiyatronun sakin kalabilme ve süratli karar verebilme yeteneğimi geliştirdiğini söyleyebilirim.

◊ Oyun programım sebebiyle çok az oyun izleyebildim. Lakin izlediklerim ortasından ‘Ölüyor mu Ne?’, ‘Gurur ve Önyargı (*gibi bir şey)’, ‘Yeter’ ve ‘Khôra’yı önerebilirim. ‘Yıldız’, ‘9/8’lik Kıyamet’ ve ‘Apsolit’i de izlemek istiyorum.

‘Hem oyun hem hayat’

Olcay Yusufoğlu

◊ Son birkaç yılda izlediğim ve çok keyif aldığım, rejilerini çok sevdiğim Oğuz Utku Güneş’in ’39 Buçuk Basamak’ oyunu diyebilirim. Sanıyorum 2006 yılıydı. Tilbe Saran ve Zuhal Olcay’ın birlikte oynadıkları ‘Nathalie’ isimli bir oyun vardı. Ankara’ya turneye gelmişlerdi ve Tilbe Saran’ı birinci sefer sahnede izlemiştim. Performansından çok etkilenmiştim.

◊ Tiyatro yapısı ve tabiatı gereği sıkıntı bir iş esasen. Bir de zati güç bir meslek olması yetmezmiş üzere ülke şartları, tiyatronun devamlılığını ya da sağlıklı bir halde devam edebilmesini çok zorluyor.

◊ Kendinize bir alan bulduysanız ve seyircide de karşılığı varsa ne keyifli. Ben bir de oyunculuğun, farklı roller oynamanın, oynadığım karakterlerin zaaflarını ve düzgün yanlarını görmenin olaylara ve ilgilere uzak açı bakabilme yetisi kazandırdığını fark ettim. Buna hem oyun hem hayat diyorum.

‘Bilmediğinizi çat diye sorun, merak edin’

Sevinç Erbulak

◊ Londra Almeida Tiyatro’da seyrettiğim ‘1984’, hâlâ dün gece izlemişim üzere hatırladığım Bülent Emin Yarar’ın oynadığı ‘Cyrano’, Semaver Kumpanya’nın birinci oyunu olan ‘Onikinci Gece’, Thomas
Ostermeier’ın ‘Bir Halk Düşmanı’ ve ‘3. Richard’ hayatımda izlediğim en uygun oyunlardandı.

◊ Beni şekillendiren ve her daim öğretmenim olan oyuncuları saymak isterim: Savaş Dinçel, Tilbe Saran, Sumru Yavrucuk, Ali Poyrazoğlu, Engin Alkan, Yiğit Sertdemir, Bülent Emin Fayda, Tomris İncer, annem ve babam (Füsun Erbulak ve Altan Erbulak), Suna Keskin, Göksel Kortay, Nevra Serezli…

◊ Bir oyunu tekraren oynarken öğrendiklerimi tanım edemem. O ‘an’da, o ‘şimdi’de o kadar çok şey olur ki… Bir oyunu tekraren oynamaya bu yüzden bayılırım zira hiçbir oyun bir başkasıyla birebir oynanamaz.

◊ Hira Tekindor’un yönettiği ‘Medea’yı izlemenizi öneririm.

◊ Genç tiyatroculara cümlemse: “Merak edin. ‘Bilmiyorum’ demekten sakın çekinmeyin. Bilmediğiniz her şeyi çat diye sorun.”