Kombiden anında sıcak su 100 milyon metreküp su tasarrufu sağlayacak

Yusuf Enes Gültekin, İstanbul Gelişim Üniversitesi Elektrik- Elektronik Mühendisliği kısmında birinci sınıf öğrencisi. Tıpkı vakitte üniversitenin teknoloji transfer ofisinde de uzun periyot stajyeri olarak vazife yapıyor. Geçtiğimiz yıl Tokat Erbaa Yılmaz Kayalar Fen Lisesi’nde grup arkadaşlarıyla birlikte geliştirdiği Vakum Özellikli Kombi Projesi, bu yıl ABD’de 75’incisi yapılacak Regeneron ISEF 2025 Milletlerarası Bilim ve Mühendislik Fuarı’nda teknolojik tasarım alanında yarışacak. Fuar, bilim alanında “liselilerin oscarı” olarak tanımlanıyor. Gültekin’in de ortalarında bulunduğu takım; danışman öğretmen Ahmet Arpacı, 11’inci sınıf öğrencisi Muhammed Emre Dalaklı ve 10’uncu sınıf öğrencisi Hasan Hüseyin Bağcı’dan oluşuyor. Proje, sıcak su istendiğinde musluktan evvel uzun müddet soğuk su gelmesinden kaynaklanan israfı engelleyerek, direkt sıcak su gelmesini sağlayan yenilikçi bir vakum sistemi dizaynını içeriyor. Gültekin projeyi ve bu uygulamayla nasıl büyük bir su tasarrufu sağlanabileceğini şöyle anlattı:

SİSTEM NASIL ÇALIŞIYOR?
“Ben ve arkadaşlarım duş alırken ısınmasını beklediğimiz suyun israfından çok rahatsızdık. Bun nasıl önleyebiliriz diye düşünmeye ve araştırmaya başlayınca bu proje ortaya çıktı. Sistemimiz şöyle çalışıyor; sıcak su musluğu açıldığında evvel kombinin sıcak su çıkış borusunda sıcak suyun olup olmadığı denetim ediliyor. Kombinin sıcak su borusunun ucundaki sıcaklık sensörü şayet boruda soğuk su olduğunu fark ederse kombiye giren şebeke suyunu kesiyor. Devreye vakumlama ünitesi giriyor ve kombi ile musluk ortasındaki boruda bulunan soğuk suyu kombiye hakikat çekerek hazneye topluyor. Daha sonra kombinin haznesinde ısınan su boruya basıldığında önünde sürükleyip boşa akıtacağı soğuk su yerine bir boşluk ile karşılaşmış oluyor. Yani yalnızca musluğu açıp sıcak su gelmeden evvel kısa bir müddet borudaki havanın boşalmasını bekliyoruz.

KOMBİYE EK 3 BİLEŞEN
Bu sisteme misal çalışmalar daha evvel yapılmış. Lakin onların uygulanabilmesi için bütün tesisatın değişmesi gerekiyor. Bizim proje ise kombi üzerinde yapılacak birkaç ekleme ile hayata geçirilebiliyor. Kombiye fazladan yalnızca 3 bileşenin eklenmesi ile bu sistemin kurulması mümkün. Bunlar ekstradan bir sıcak su sensörü, bir su kesme valfi bir de vakumlama ünitesi.

3 MİLYAR LİRA KAZANDIRIYOR
Yaptığımız hesaplamalara nazaran tasarladığımız vakum sistemi yalnızca Türkiye’de kullanıldığında yılda yaklaşık 100 milyon metreküp su israfı engellenmiş olacak. İSKİ’nin bu yılki datalarına nazaran 1 metreküp su fiyatı ortalama 30 TL kabul edildiğinde; bu tasarrufun maddi karşılığı 3 milyar lirayı geçiyor.

YARIŞMANIN İTİBARI ÇOK BÜYÜK
Bu proje ile TÜBİTAK tarafından düzenlenen 2204-A Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması’nda Türkiye 3’üncüsü olduk. Ben o vakit 12’nci sınıf öğrencisiydim. Akabinde TÜBİTAK tarafından seçilerek mülakata çağırıldık ve ABD’de yarışa katılma hakkı kazanan 14 grup ortasında yer aldık. Her grup kendi alanında yarışacak. Bizim alanımız teknolojik tasarım. Bu müsabakada olmanın itibarı çok büyük.”

LİSE DÜZEYİNİN EN BÜYÜK BİLİM YARIŞMASI
Uluslararası Regeneron ISEF Bilim ve Mühendislik Müsabakası (International Science and Engineering Fair), Society for Science & the Public isimli dernek tarafından ABD’nin çeşitli kentlerinde lise düzeyinde düzenlenen dünyanın en büyük bilim müsabakası. 10-16 Mayıs tarihleri ortasında, dünyanın dört bir yanından en güzel STEM öğrencileri, Regeneron ISEF için Ohio, Columbus’ta bir ortaya gelecek. Bu yıl, ISEF 75’inci yıl dönümünü kutlayacak.