Abartılı filtre kullanma, gençlere akıl verme

Sosyal medyayı seviyorum. Oturduğum yerden tanıdığım/tanımadığım insanların ne yiyip içtiklerini, nerelere gittiklerini, neyi hoş neyi nahoş bulduklarını görmenin tuhaf hazzını yaşıyorum. Toplumsal medyasız bir hayat düşünemiyorum neredeyse. Ama geçen hafta rastladığım bir paylaşım beni hem eğlendirdi hem de biraz panikletti. Konu iki oyuncu, Melis İşiten’le Uraz Kaygılaroğlu ortasındaydı.

Özetle Kaygılaroğlu, eski eşi Melis Hanım’dan çektiği kimi fotoğraflarını isteyince “Olmaz, artık göndermem, yoksa paylaşırsın toplumsal medyada” karşılığını alıyor. Kaygılaroğlu da “Evet, paylaşacağım” deyince Melis Hanım bombayı patlatıyor: “Sabah 9.00’da paylaşırsın. Biz dalga geçiyoruz senin Instagram kullanımınla, ekran imgesi falan paylaşıyorsun boomer üzere.”

‘Boomer’ lafı 1946-1964’lü yıllar ortasında doğan ‘baby boomer’ diye isimlendirilen nesle gönderme yapıyor. ‘Yeniliklere adapte olamayan yaşlı insan’ kısaca ‘moruk’ manasında da kullanılıyor. Kaygılaroğlu hiç alınmıyor fakat fark ettim ki; Melis Hanım’ın boomer bulduğu davranışların kimileri bende de var!

Yazı işleri toplantısında mevzuyu açar açmaz, başta Uygar Taylan olmak üzere kimi takım arkadaşlarım kibarca boomer olduğumu yüzüme vurdu. Meltem Fıratlı da hususa katkıda bulundu; fotoğrafları yamultarak koymanın, lokasyon ve etiketleri kocaman yazmanın, özlü kelam ve gibisi ileti içerikli yazılar eklemenin de pek yeterli olmadığını söyledi. Benim boomer olduğum güzelce netleşti. Mesela fotoğrafları yamuk koymayı seviyorum! Şükürler olsun hiç özlü kelam paylaşmadım ancak lokasyon olayına girdim.

Hal bu türlü olunca işi bir de uzmanına, toplumsal medyaya içerik üreten Sezgi Karabaş’a sordum. Sezgi Karabaş toplumsal medyada dengelerin değiştiğini söylüyor. Karabaş’a nazaran gençler artık TikTok’ta ve burada kullanılan lisanı 35 yaş üstü anlamıyor.

Instagram yaşlandı, TikTok popüler

Sezgi Karabaş-Sosyal medya danışmanı, Fing İstanbul’un kurucusu

◊ Instagram birinci çıktığında bir fotoğraf paylaşım platformuydu. Facebook 50 yaş üzerine, Instagram gençlere hitap ediyordu. Vakit içinde Instagram da yaşlandı. Artık TikTok çok daha genç bir platform. Instagram’ın ‘mükemmel hayat’ algısını besleyen yapısına rağmen TikTok daha doğal ve otantik içerik sunuyor. Kendine mahsus bir lisanı de var, TikTok’ça konuşuyor gençler. TikTok’un birtakım tabirlerinden bahsederken 35 yaş üstü olanlar anlamıyor
ne dediğimizi.

◊ Bu dijital evrim yalnızca format değişikliğiyle sonlu değil. Platformlar giderek birbirine benzemeye başladı. Kullanıcı alışkanlıkları da bu dönüşüme paralel olarak değişim gösteriyor. Bilhassa 2019’dan bu yana toplumsal medya kullanımında azalma görülen tek yaş kümesi 18-25 oldu.

◊ Yeni jenerasyon kullanıcılar, geçmiş jenerasyonlara kıyasla hem story hem de post paylaşımı konusunda daha az etkin. Paylaşım yapmak yerine gözlemlemeyi tercih ediyorlar. Dijital yorgunluk, mahremiyet dertleri, daima paylaşım yapma baskısından kaçınma üzere ögeler nedenleri ortasında.

◊ Aslında boomer kitle de var TikTok’ta. Instagram’daki kadar yargılayıcı değil. Toksik değil, yani X ve Instagram üzere. En negatif olanı alışılmış ki X. Linç kültürü hâkim.

TikTok’ça öğrenelim

POV (Point of View): Bakış açısı

‘Pick me’ kızı: Dikkat çekmek isteyen kız

CEO: Bir şeyin en yeterlisi. ‘CEO of…’ tabiri, bir bahiste en güzel olduğunu belirtmek için kullanılıyor.

BookTok: Kitap teklifleri, incelemeleri ve okuma tecrübelerinin paylaşıldığı TikTok topluluğu.

Rizz: Karşı cinsi etkileme yeteneği yahut karizma manasına geliyor.

Menty B: Mental breakdown (ruhsal çöküntü) tabirinin kısaltması.

Bu hareketler çok boomer!

◊ Klişe hashtag’leri kullanmak (#Like4Like, #FollowMe vs.)

◊ Filtreyi abartan görseller. Çok doygun, parlak, HDR filtreler yahut çok vintage efektler…

◊ Gereksiz ferdî bilgi paylaşmak. Özel hayatınıza dair birine sitem dolu gönderme içeren paylaşımlar.

(Sezgi Karabaş)

◊ Instagram öykülerinde karınca duası üzere uzun yazılar yazmak, herkesin bildiği şeyleri anlatmak.

◊ Daima ‘günaydın’, ‘iyi akşamlar’ yahut ‘hayırlı cumalar’ üzere paylaşımlar yapmak.

◊ Yanlış emoji kullanmak ve her cümlenin sonuna beş farklı emoji eklemek.

◊ ‘Bunu herkes görsün, yayalım’ biçimi iletiler.

◊ Bro, kanka, yeto üzere sözleri doğal olmayan, yapay bir formda kullanmak.

◊ Daima martı, simit, vapur, fincan, ahşap kapı fotoğrafları paylaşmak.

◊ Yapay zekâyla üretilmiş sempatik kedi, köpek, ördek fotolarını gerçek sanıp paylaşmak.

◊ Geçersiz olduğu yorumlarda yazdığı halde, yorumları okumadan, her gördüğü paylaşıma inanıp kendi sayfasında paylaşmak.

◊ Özelden ileti atmak yerine herkesin okuyacağı yere ‘Yengen seni çok özledi’ yahut ‘Kızım telefonuma geri dön’ üzere iletiler yazmak.

◊ Her paylaşıma birbirinden alakasız çeşitte müzikler koymak. (Uygar Taylan)