‘Bulaşığı makineye yerleştirmek konut işi sayılıyor mu?’

Ev içi emek; yemek yapmaktan paklığa, çamaşır yıkamaktan alışverişe kadar hayatın devamlılığını sağlayan, lakin birden fazla vakit gölgede kalan bir yük. Günlük hayatın kaçınılmaz modülü olan bu işler, geçmişten bu yana bayanların sorumluluğunda görülüyor ve toplumsal cinsiyet rollerine nazaran şekilleniyor. Halbuki bayanlar artık çalışma hayatına daha fazla katılıyor, özgürlüğe verilen kıymet artıyor ve ömür biçimleri değişiyor.

Peki bu değişimler mesken içi emek paylaşımına yansıyor mu? Yeni jenerasyon çiftler mesken işlerini bölüşüyor mu, yoksa ataerkil sistemin dayattığı roller devam mı ediyor? Artık konut işlerinin o konutta yaşayan bireylerin sorumluluğunda olduğunun farkındalar mı? 20-35 yaş ortası 40 genç bayan ve erkeğe konut işi paylaşımlarını sorduk. Bazıları işleri eşit biçimde paylaştıklarını tabir ederken bazıları de konut işlerinin hâlâ bayanların sorumluluğunda olduğunu düşünüyor. Kimi erkeklerse konut işi yapmayı misyonu değil, ne yazık ki bayana yardım, dayanak olarak görüyor. Meğer erkeklere “Ev işlerinde eşiniz size yardımcı olur mu?” diye sorduğumuzda birçok şaşırıyor.

Bu mevzuda enteresan yaklaşımları olan Alfa Kuşağı’nı da dinledik.

‘İKİMİZİN DE EVİ!’

Akif (25): İşleri eşit biçimde bölüşüyoruz.

Ebru (26): İkimiz de birbirimize yardımcı oluyoruz. Her hafta yenilenen bir misyon listemiz var, orada tüm işleri bölüştürüyoruz.

Kaan (30): Hafta boyunca nöbetleşe yemek yapıyoruz. Çamaşır, mesken süpürme, ortalığı toplama üzere işlerde de birinci kimin gözüne batarsa o yapıyor diyebilirim.

Beyza (25): İkimiz de çalışıyoruz, ikimizin de konutu. İşleri eşit bölüşüyoruz.

Merve (27): Ben ütü yapmayı, odaları toplamayı, kıyafetleri yerleştirmeyi seviyorum. Cihat (sevgilisi) da yemek yapmayı seviyor. Herkes bildiği ve sevdiği işi yapıyor fakat dengeyi koruyoruz.

Selim (30): Çocukluğumdan beri meskende iş yapmaya alışkınım. Esra’yla (eşi) da tıpkı biçimde devam ediyoruz.

Elif (24): Paylaşımlı yapıyoruz. Herkesin sorumlu olduğu kısımlar var konutun içerisinde. Ortak alanları da tıpkı halde dönüşümlü bir formda temizliyoruz.

Ege (24): Elbette paylaşıyoruz. Kimsenin muhakkak bir işi yok, biri bir işi yapmaktan sıkılınca değiştiriyoruz.

Buse (25): Evde asılı bir misyon listesi var, böylelikle her şey adil oluyor. Vazifesini yapmayana ufak cezalar veriyor karşı taraf.

Hakan (31): Biz evli bir çiftten daha çok iki mesken arkadaşı üzere bölüştürdük işleri. Herkes kendi kirlettiğini temizliyor, dağıttığını topluyor. Çöpü ben çıkarıyorum fakat.

Deniz (27): Eşit paylaşım yapamadığımız bir periyot olmuştu. Artık birlikte yaşamayı öğrendik diyebilirim, birinci vakitlere nazaran iş paylaşımımız daha adil.

Seda (26): Elbette oluyor, hatta meskende benden daha çok çalışıyor diyebilirim.
Ben ofise gidip geliyorum, o konuttan çalışıyor. Konutta daha çok vakit geçirdiği için de birçok vakit daha fazla mesken işi yapıyor.

Mert (30): Ben ütü yapıyorum, Ece (sevgilisi) de temizlikten sorumlu. Bu biçimde paylaşıyoruz.

‘KADINLAR DAHA TİTİZ, DETAYCI’ MAZERETİ DE VAR

Burak (29): Ben genelde eşim yorulduğunda ona takviye olurum.

Hakan (27): Bayanlar ayrıntılara daha çok dikkat ediyor, biz erkekler dayanak olsak da onlar daha düzgün yapıyor işleri. Eşim de benimle hemfikir, sorun yaşamıyoruz.

Sinem (26): Bizde konut işlerini daha çok Batur (eşi) yapıyor. Ben meskende epey dayanak olmaya çalışıyorum.

Tolga (30): Yemek yapamıyorum, temizlikten de çok anlamıyorum. Daha çok eşim yapıyor işleri lakin bulaşıkları boşaltmak, perdeleri asmak, çöpü çıkarmak üzere yaptığım işler elbette var.

Gökhan (24): Temizlikte elimden geleni yapıyorum lakin ayrıntıları Hatice (sevgili) daha düzgün biliyor. Yemek yapmıyoruz, aile konutundan takviye alıyoruz.

Pelin (25): Ben işimden ötürü (hostes) konutta çok vakit geçirmiyorum. Kerem (evli) konutun sistemini daha âlâ biliyor.

Emre (32): Eşim de ben de çalışıyoruz fakat ben daha ağırım. .Onun için meskendeki işlerde de o daha ağır çalışıyor.

Ceren (31): Paylaşıyoruz üzere duruyor fakat onun gerisinden tüm işleri tekrar yapmak zorunda kaldığım için çok adil bir paylaşım yapıyoruz diyemem.

Murat (26): En güzel bildiğim ve yaptığım şey çamaşırları asmak. Haricindeki işleri ekseriyetle Ceren (sevgili) yapıyor.

Serkan (33): Bayanlar bu mevzularda daha titiz. Mesela bir toz alıyorum, o gerimden iki saat baştan temizliyor. Onun için bir mühlet sonra birden fazla şeyi ona bıraktım, ortada bana verdiği vazifeleri yapıyorum.

BİR İSTİKRARLI, BİR İSTİKRARSIZ, HAYATIN AKIŞINA NAZARAN…

Ezgi (30): Ben temizlikle ilgileniyorum, Adem (sevgili) yemek yapıyor. Bazen istikrarlar değişiyor, dışarıdan yemek yiyoruz lakin bulaşık tekrar bana kalıyor mesela… Bu türlü durumlarda da dengeyi kurarsak mükemmel olacak.

Barış (29): Çalışma saatlerimize nazaran işleri bölüşüyoruz lakin birtakım işler istemeden de olsa onun üzerine kalıyor.

Selda (27): Bazen eşit, bazen istikrarsız lakin elimizden geleni yapıyoruz. Birinci vakitlere nazaran çok daha düzgün bir noktadayız.

Cihan (31): Mesken işlerini paylaştırıyoruz lakin bazen değişebiliyor. Birinin ofisteki iş yükü daha fazlaysa, o hafta başkası konut içinde daha çok çalışabiliyor.

Tuba (28): Eşit paylaştırmaya çalışıyoruz fakat Karahan’ın (sevgili) kaçtığı işler oluyor genelde.

Gamze (26): Çamaşır ve mutfak bende, paklık ve alışveriş onda.

Efe (30): Eşitlik değerli natürel, dikkat etmeye de çalışıyoruz lakin bazen hayatın akışına bırakıyoruz. O akışta da birine daha çok yüklenildiği durumlar olabiliyor.

‘ALIŞKANLIKLARI TERK ETMEK ZOR’

Fatih (31): Hayatım boyunca yumurta bile kırmadım. Evlendikten sonra da öğrenme gereği duymadım. Ben dışarıda çalışıyorum, eşim konutta.

Melike (26): Evdeki tüm işleri ben yapıyorum desem Baran (sevgili) da bunu yalanlamaz. Elbette mutlu değilim ancak onun yaptığı işleri de beğenmiyorum, daha çok sorun yaşıyoruz o denli olunca.

Mert (23): Ev işlerini yapmak hem okuyup hem çalışırken çok daha sıkıntı, işten ya da okuldan gelince dinlenmek istiyorum. Gizem (sevgili) de çalışıyor lakin meskenden çalışıyor. Onun için daha rahat.

Zehra (24): Daha yeterli yaptığım için birçok işi isteğimle ben yapıyorum. Doğu (sevgili) yapsa da istediğim üzere olmayacak.

İrem (30): Evde tertibin sağlanması benim vazifem üzere hissediyorum, yıllarca mesken işlerinin bayanın vazifesi olduğunu düşündüğüm bir meskende büyüdüm. Alışkanlıkları terk etmek sıkıntı.

Cem (28): Ben meskende pek iş yapmıyorum.

Ece (27): İşin birçoklarını ben yapıyorum, elbette sorguladığım vakitler oluyor bu durumu lakin ben daha süratli halledecekmişim üzere geliyor. Bir şeyleri ortaklaşa yapmaya kalkınca o iş asla vaktinde bitmiyor.

Mert (33): Ev işine karışmam, ben genelde dışarıdaki işleri yaparım. Tertip işlerinde daha uygunum; faturaları öderim, pazara giderim, otomobilin bakımını yaptırırım.

Duygu (25): Kendi seçimim olarak mesken işlerini ben yapıyorum. Ailemle yaşarken de
böyleydim, kendi alanlarım konusunda hastalık derecesinde titizim.

Melis (23): Bütün işler bana düşmese de büyük kısmını ben yapıyorum.

ALFA JENERASYONU NE DİYOR?

Gelecekte dengelerin değişip değişmeyeceğini sorgularken Alfa Kuşağı’nın (2010-2025 ortası doğanlar) ne düşündüğünü de sormadan edemedik. 14-15 yaşlarındaki kız ve oğlanlara şu soruyu yönelttik: “İleride eşinize konut işlerinde yardım eder misiniz?”

Ela: O işleri halletsin, ben de su falan getiririm. O da bir şey sonuçta.

Burak: Teşekkür ederek manevi takviye olurum daha çok.

Deniz: Eğer yemek yapıyorsa TikTok’tan bakıp yorum yaparım. “Biraz daha tuz koy” falan derim.

Kerem: Yani yardım ederim ancak süpürge falan değil, hoş işlerde. Mesela mangal yaparım.

Arda: Eşim bana yardım etse daha mantıklı değil mi? Mesela odamı toplasa, kıyafetlerimi ütülese. İş güç derken ben uğraşamam.

Mert: Eğer o da çalışıyorsa yardım ederim. Lakin çalışmıyorsa esasen bütün gün konutta olacak, o yapsın.

Zeynep: Eğer çok yorulmuşsa “Hadi sen biraz otur” derim fakat işin geri kalanını yeniden o yapar.

Berk: Doğal ki yardım ederim. Herkes kendi işini yaparsa daha rahat oluruz.

Okan: Çay koyarım, masaya tuzluğu falan getiririm. Bence kâfi.

Ece: Ödev yaparken bile yardım istemiyorum, konut işi yaparken neden isteyeyim? Kendi işimi kendim yaparım.

Yiğit: Bence bu işler bayan ya da erkek işi diye ayrılmaz. Kim boşsa, kim daha az yorulmuşsa o yapar.

Karan: Bulaşığı makineye dizmek mesken işi sayılıyor mu? O vakit ben yardım ederim.

Eda: Bir arada yaşanıyorsa iş de ortak olmalı. Herkesin meskeni, herkesin işi.