Ermenistan Başbakanı Paşinyan Türk basınına konuştu: Tarih tarihtir gelecek fırsattır

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, birinci kez bir Türk gazeteci kümesini makamında ağırladı ve iki saat süren görüşme boyunca ikili ilgilerden soykırım savlarına kadar birçok hususta değerli açıklamalarda bulundu. Hürriyet’in de katıldığı toplantıya “Hatırladığım kadarıyla, bu, eşi gibisi görülmemiş bir fırsat, yani daha evvel bu türlü bir formatta bu türlü bir görüşme hiç gerçekleşmedi. Tüm sorularınızı yanıtlamaya hazırım, lütfen buyurun” kelamlarıyla başlayan Paşinyan’ın sorulara verdiği cevaplar özetle şöyle:

ÖNEMLİ DEĞİŞİM YAŞANIYOR

* “Dilekler açısından konuşacak olursak, mutlaka Ermenistan ve Türkiye ortasında diplomatik münasebetlerin kurulmasını, hududun demiryolu ve kara yolu ulaşımı için açık olmasını, ticari irtibatların direkt olmasını dilerdim, yani hudut geçişleri ve ulaşım irtibatları açısından. Zira bugün bile Ermenistan ve Türkiye ortasında hayli geniş bir ticaret hacmi var, iş kontakları mevcut, lakin bu esasen dolaylı bir biçimde gerçekleşiyor. Bugün Ermenistan ile Türkiye ortasında çok direkt bir diyalog, çok direkt bir konuşma var ve şayet bağlarımızın evvelki devrini göz önünde bulundurursak, bu çok değerli bir değişimdir.”

GELECEĞİ DÜZGÜNLEŞTİRME FIRSATI

* “Benim temel mesajım şu: Hem Ermenistan’da konuşurken hem de diasporadaki yurttaşlarımızla konuşurken, tarih ile bugünü birbirinden ayırmamız gerektiğini vurguluyorum. Tarihi ve bugünü birebir halde algılayamayız, zira bugün bugündür, tarih ise tarihtir. Gelecek ile tarih ortasında hiçbir sonun olmaması mümkün değildir, zira benim anlayışıma nazaran gelecek, tarihin birebir bir yansıması olmamalıdır. Gelecek, tarihte düzeltmek yahut daha uygun hale getirmek istediğimiz sayfaları uygunlaştırma fırsatıdır. Fakat bu tartışmanın sadece Ermenistan içinde yahut Ermeni etraflarında değil, bölgesel manada da olgunlaşması kıymetlidir, zira bu da bir sorudur.”

‘SOYKIRIM’ ÖNCELİK DEĞİL

* “Resmi tavrımız, Ermeni Soykırımı’nın memleketler arası alanda tanınmasının bugün dış siyaset önceliklerimiz ortasında yer almadığıdır. Medz Yeğern’in (Büyük Felaket) inkâr edilmesi, unutulması yahut reddedilmesi üzere telaffuzlar gündeme geliyor. Ermenistan’da ve Ermeniler ortasında bunun tartışılmaz bir gerçek olduğunu çok net bir halde söz etmek istiyorum. Yani bizim gerçekliğimizde bunu inkâr etmek ya da bundan vazgeçmek mümkün değildir, zira bu hepimiz için inkâr edilemez bir gerçektir.”

* “Yanılmıyorsam, yakın vakitte Münih’te Ermenilerle yaptığım bir toplantıda yaptığım konuşmada direkt şunu söyledim: “Sevgili yurttaşlar, uzak bir ülkenin parlamentosu yahut hükümeti bir karar aldığında, biz bu karardan büyük bir ilham alıyoruz. Lakin bu çeşit kararlar alındığında ve o kararın getirdiği coşku ya da sevinç kaybolduğunda, bir sonraki anda şu soru ortaya çıkıyor: Yakın etrafımızda gerginlikler yaşadığımızda, bu gerginlikler ülkemizde, bölgemizde istikrar, barış vb. mevzulara ne ölçüde katkı sağlıyor?”

ERMENİSTAN O VAKİT YOKTU

* “Ermenistan’ın devlet çıkarlarına hizmet etmeye nerede ve nasıl odaklanmalıyız, bildiğimiz gerçekleri, tarihî gerçekler de dahil olmak üzere, nerede ve nasıl vurgulamalı ve bu gerçeklere dayanmalıyız? Zira o büyük trajedinin yaşandığı periyot, Ermenistan Cumhuriyeti’nin olmadığı bir periyottu.”

KOMŞULARIMIZLA BARIŞ GEREKLİ

* Halkıma verdiğim temel bildiri: “Barış ve yeterli bağlantılar öncelikle yakın etrafımızda, en yakın komşularımızla olan ilgilerimizde gereklidir. Zira ülkemizin güvenliği ve refahı için somut sonuçlar doğuran barış, buradaki barıştır. Bizim gereksinimimiz olan barış, ulaşılabilir olan barıştır, yani burada ve artık olan barıştır. Bu nedenle öncelikle bölgesel barışı düşünmeliyiz ve benim algıma nazaran tarihten çıkarmamız gereken ders de budur.”

ERDOĞAN İLE GÖRÜŞMEM EN ÇOK BEĞENİYİ ALDI

Ermenistan Başbakanı Paşinyan, Birleşmiş Milletler oturumları için eylül ayında gittiği New York’ta Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmesiyle ilgili bir anekdotu şöyle anlattı: “Çok kolay bir şeyden bahsedeceğim—ilk bakışta kolay görünebilir fakat aslında epey semboliktir. Örneğin, New York’ta farklı ülke önderleriyle toplantılar yaptığımda ve bu toplantılarla ilgili küçük kesitleri Facebook sayfamda paylaştığımızda, dönüş yolunda toplumsal medya kullanıcılarımız ortasında en çok paylaşılan, en çok izlenen, en çok beğenilen toplantının Türkiye Cumhurbaşkanı ile yaptığım görüşme olduğunu fark ediyorum. Bakıyorum ve şaşırıyorum. Artık tahminen şöyle düşünebilirsiniz. ‘Facebook beğenilerini mi tartışıyoruz’. Lakin tekrar ediyorum, süreci dinamik bir biçimde değerlendirmeliyiz. Örneğin, birinci görüşmemiz bu türlü değildi, tam aksine görüşmenin gerçekleşmesi bile çoğunlukla olumsuz bir reaksiyonla karşılanıyordu.”

PSİKOLOJİK BARİYER AŞILDI

“Yani şunu söylemek istiyorum, birçok ruhsal bariyer artık aşılmış durumda. Bu çok kıymetli bir sorundur. Ve bunu bir muvaffakiyet olarak görüyorum, bunu direkt söylemeliyim. Bunu bir muvaffakiyet olarak değerlendiriyorum ve bu yüzden de karamsarlara şunu söylüyorum, bu sürecin ve bu siyasetin başarısız olduğunu söylemek için şimdi çok erken. Daha fazlasını da söyleyeyim, şayet bu küçük adımları dengeli, sakin, argümanlara dayalı ve karşılıklı hürmet ortamında ilerleterek devam edersek, soru artık “normalleşme olacak mı, olmayacak mı?” olmayacaktır. Soru şu hale gelecektir: “Normalleşme ne vakit olacak?” Bu yalnızca bir vakit sıkıntısı olacak ve elbette farklı şartlardan etkilenecektir. Bu olağanlaşma üç ay, altı ay ya da bir yıl daha gecikebilir. Fakat bugün benim algım artık bunun sadece bir vakit sıkıntısı olduğu istikametinde ve bu süreçte sabırla ilerlemeliyiz.”