Çin, Rusya ve İran’dan ortak bildiri: Tek taraflı yaptırımlar kaldırılsın

Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Ma Caoşu, Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov ve İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Kazım Garibabadi, İran’ın nükleer füze programını ele almak üzere Çin’in başşehri Pekin’de üçlü toplantı gerçekleştirdi. Diaoyutai Devlet Konukevi’ndeki görüşmenin akabinde üç ülke, 8 unsurluk ortak bildiri yayımladı.

“YASA DIŞI YAPTIRIMLAR KALDIRILMALI”

Çin, İran ve Rusya’nın nükleer hususlar ve yaptırımların kaldırılmasına ait son durumu detaylı formda ele aldığı belirtilen bildiride, “Üç ülke, tüm yasa dışı ve tek taraflı yaptırımların kaldırılması gerektiğini vurguladı. Ayrıyeten karşılıklı hürmete dayalı diplomatik ve siyasi diyaloğun bu bahiste tek geçerli ve uygulanabilir yol olduğu bir defa daha tabir edildi. İlgili tarafların, mevcut durumun temel nedenlerine odaklanarak yaptırım, baskı yahut güç kullanma tehdidinden kaçınması gerektiği belirtildi” sözleri kullanıldı.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 2231 sayılı kararının değerine dikkat çekilen bildiride, “İlgili taraflar, durumu daha da gerginleştirecek adımlardan kaçınarak diplomatik uğraşlar için uygun bir ortam oluşturmalıdır” tabirlerine yer verildi.

İRAN’IN NÜKLEER PROGRAMI İÇİN BARIŞÇIL GAYE VURGUSU

Bildiride, üç ülkenin nükleer silahların yayılmasını tedbire sisteminin temel taşı olarak görülen Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması’na (NPT) hürmet gösterilmesi gerektiği vurgulandı.

Çin ve Rusya’nın, İran’ın nükleer programının sadece barışçıl maksatlara yönelik olduğunu ve nükleer silah üretmeyi hedeflemediğini bir defa daha teyit etmesini memnuniyetle karşıladığı tabir edildi. Bildiride ayrıyeten, “İran’ın NPT ve Kapsamlı Güvenlik Muahedesi çerçevesindeki yükümlülüklerine tam olarak uyma taahhüdü olumlu karşılanmaktadır” denildi.

“İRAN’IN BARIŞÇIL NÜKLEER GÜÇ KULLANMA HAKKINA HÜRMET GÖSTERİLMELİ”

Bildiride, İran’ın Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile iş birliğini sürdürme kararının desteklendiği belirtilerek, “Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması’na (NPT) taraf bir ülke olarak barışçıl nükleer güç kullanma hakkına hürmet gösterilmelidir. Ayrıyeten tüm devletler, UAEA’nın tarafsız ve objektif çalışmalarını zayıflatacak adımlardan kaçınmalıdır” tabirleri kullanıldı.

ŞANGHAY VE BRICS’TE İŞ BİRLİĞİ GÜÇLENECEK

İran ve Rusya’nın Çin’in yapan rolünü takdir ettiği tabir edilen bildiride, “Üç ülke, gelecekte de yakın iş birliği ve görüşmelerini sürdürecektir. Ayrıyeten (görüşmede) ortak bölgesel ve milletlerarası mevzular ele alınmış ve iş birliklerini memleketler arası kuruluşlar ile çok taraflı platformlarda, örneğin Şanghay İşbirliği Örgütü ve BRICS’te sürdürme ve güçlendirme kararı alınmıştır” tabirlerine yer verildi.

TRUMP’IN İRAN’A MÜZAKERE TEHDİDİ

ABD Başkanı Donald Trump, geçtiğimiz hafta İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’e mektup gönderdiğini belirterek nükleer programa ait müzakere teklifinde bulunduğunu belirtmişti. Trump, “Eğer İran müzakerelere girmezse onlar için çok berbat olur. İran’ın nükleer silahları olmamalı. Öteki seçenekler de mevcut” sözlerini kullanmıştı. İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ise “tehdit” olduğu sürece ABD ile müzakere etmeyeceğini, İran’ın da ABD’nin görüşme “emirlerine” boyun eğmeyeceğini söylemişti.

İran, 2015 yılında ABD, Rusya, Çin, İngiltere, Fransa ve Almanya ile yaptığı muahedede memleketler arası yaptırımların kaldırılması karşılığında nükleer programını sınırlamayı kabul etmişti. Fakat Donald Trump, 2018 yılında birinci başkanlık periyodunda muahededen çekilmişti.