Ermenistan Başbakanı Paşinyan’dan tarihi açıklama: Türkiye ile olağanlaşma artık yalnızca vakit sıkıntısı

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, birinci kere Türk medya kuruluşlarının temsilcilerine röportaj verdi. Ermenistan’ın başşehri Erivan’daki Başbakanlık binasında gerçekleştirilen röportajda Başbakan Paşinyan, basın mensuplarının Türkiye-Ermenistan ilgilerinden Ermenistan’ın dış siyasetine yönelik sorularını yanıtladı.

Türk basın mensuplarına “Hoş geldiniz” diyerek konuşmasına başlayan Başbakan Paşiyan, “Hatırladığım kadarıyla bu, eşi gibisi görülmemiş bir fırsat ve eşi gibisi görülmemiş bir format, yani daha evvel bu türlü bir formatta bu türlü bir görüşme hiç gerçekleşmedi ve bence bugün sohbet etme ve fikirlerimizi paylaşma fırsatımızın olması âlâ bir şey. Hepimize başarılı bir çalışma diliyorum ve tüm sorularınızı yanıtlamaya hazırım” dedi.

Paşinyan’a birinci olarak Türkiye-Ermenistan alakalarını olağanlaştırma sürecinde hangi noktada olunduğu soruldu. Ermenistan Başbakanı Paşinyan, bir gün siyaseti bırakıp emekli olduğunda Ermenistan-Türkiye münasebetleri ve bilhassa Güney Kafkasya hakkında nasıl bir miras bırakmak istediğine ve bölge için nasıl bir hayali olduğuna yönelik soruya şu cevabı verdi:

“İkinci soruya kesin bir karşılık vermek çok güç. Zira şimdi hangi sonuçları kaydettiğimizi ve hangi sonuçları özetleyebileceğimizi görmemiz gerekiyor. Elbette, dilekler açısından konuşacak olursak katiyetle Ermenistan ve Türkiye ortasında diplomatik münasebetlerin kurulmasını, sonun demiryolu ve kara yolu ulaşımı için açık olmasını, ticari ilişkilerin direkt olmasını dilerdim, yani hudut geçişleri ve ulaşım irtibatları açısından. Zira bugün bile Ermenistan ve Türkiye ortasında epeyce geniş bir ticaret hacmi var, iş temasları mevcut, lakin bu esasen dolaylı bir halde gerçekleşiyor”

“TEMSİLCİLERİMİZ DAİMA DİREKT TEMAS HALİNDELER”

Paşinyan, “Ermenistan ile Türkiye ortasında başlayan bu diyalog çok önemli” açıklaması yaptı.

Paşinyan, “Bana sık sık Ermenistan-Türkiye ilgilerinde hangi sonuçların elde edildiği soruluyor. Elbette, ekseriyetle özel temsilcilerimiz formatında yapılan görüşmelerde Ermenistan ile Türkiye ortasındaki kara hududunun üçüncü ülke vatandaşları ve diplomatik pasaport sahipleri için açılacağı konusunda bir mutabakata varıldığını söylüyoruz ve elbette bu muahedenin uygulanmasını bekliyoruz. Bu muahedeye 2022 yazında varılmıştı, fakat şimdi uygulanmadığı için birçok kişi bunu Ermenistan-Türkiye bağlarında rastgele bir sonucun olmadığı biçiminde yorumluyor” tabirlerini kullandı.

“ÖNCEKİ DEVRİ GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURURSAK, BU ÇOK KIYMETLİ BİR DEĞİŞİMDİR”

Türkiye-Ermenistan ilgilerinde rastgele bir ilerleme olmadığına yönelik tabirler çıktığını ve buna katılmadığını söyleyen Paşinyan, “Çünkü, bugün Ermenistan ile Türkiye ortasında çok direkt bir diyalog, çok direkt bir konuşma var ve şayet bağlarımızın evvelki devrini göz önünde bulundurursak, bu çok değerli bir değişimdir. Ermenistan ve Türkiye’nin diplomatik temsilcileri daima direkt temas halindeler. Ve tekrar ediyorum, dışarıdan bakıldığında bu somut bir sonuç üzere görünmeyebilir, fakat benim için ve devlet idare sistemindeki beşerler için bu somut bir sonuçtur. Zira daha evvel birbirimizin bakış açılarını netleştirme fırsatından bile yoksunduk. ‘Ankara’da ne düşünüyor’ diye çoklukla üçüncü ülkeler aracılığıyla öğreniyorduk. Ankara da esasen üçüncü ülkeler aracılığıyla Erivan’da ne düşünüldüğünü öğreniyordu. Artık ise sözün tam manasıyla, temsilcilerimiz direkt telefon açıp ‘Bu husustaki görüşünüz nedir?’ diye sorabiliyorlar ve bu çok kıymetli bir değişimdir. Bu, son derece kıymetli bir gelişme ve bunun sonuçlara yol açacağından eminim. Ayrıyeten, tarafların hangi zorluklarla karşılaştığını, hangi problemlerin olduğunu, hangi mevzuların ek açıklama gerektirdiğini, hangi bahislerde bakış açılarının farklılaştığını karşılıklı olarak daha âlâ anlıyoruz. Bunu çok kıymetli bir kazanım olarak gördüğümü açıkça söylemeliyim” sözlerini kullandı.

”CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN İLE BİRKAÇ DEFA GÖRÜŞME GERÇEKLEŞTİRDİK”

Paşinyan, “Bu müddet zarfında Cumhurbaşkanı Erdoğan ile birkaç sefer görüşme gerçekleştirdik, telefon görüşmeleri yaptık, Dışişleri Bakanları bağlantı kurdu ve irtibat halinde olmaya devam ediyor. Bölgesel İdare ve Altyapı Bakanımız, mevkidaşıyla temas kurdu. Ayrıyeten Eğitim, Bilim, Kültür ve Spor Bakanı da temaslarda bulundu. Özel temsilciler de birbirleriyle bağlantı halinde. İş birliğine dair somut örneklerimiz de mevcut; yakın vakitte Türkiye tarafından aranan yahut suçlanan 2 kişiyi Türkiye’ye teslim ettik. Bunlar büyük muvaffakiyetler üzere görünmeyebilir, lakin evvelki devirde ne durumda olduğumuzu göz önünde bulundurursak, elbette bu çok kıymetli bir ilerlemedir. Fakat, bunun dinamik bir süreç olduğunu vurgulamak çok kıymetlidir ve elbette bu dinamiğin durmaması ve devam etmesi için efor gösterilmelidir. Bu ise, öteki faktörlerin yanı sıra, iki ülkenin başkanlarının ve hükümetlerinin siyasi iradesine bağlıdır. Ben siyasi irade görüyorum, lakin kıymetli olan bu siyasi iradenin karşılıklı olarak gelişmeye devam etmesidir” dedi.

Paşinyan açıklamasını şu biçimde sürdürdü:

“Elbette şunu da belirtmem gerekir ki Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın beni, seçimlerde elde ettiği zaferden sonra düzenlenen yemin merasimine davet etmesi de bir manada kayda kıymet bir olaydı ve ben de Ankara’ya gitmeye karar verdim. Bu, yalnızca değerli bir aktiflik ve değerli bir ileti olmanın ötesinde Türkiye’nin siyasi etraflarının temsilcileriyle etkileşim kurma fırsatı da sundu. Bu da ikili bağlar açısından çok kıymetli bir gelişmeydi. Yaklaşık 5-7 dakikadır münasebetlerimizde mevcut olanları sıralıyorum. Bu, en azından listeleyebileceğimiz bir şeylerin olduğunu gösteriyor. Şayet bana 7 yıl evvel sormuş olsaydınız, büyük ihtimalle sıralayacak pek bir şeyim olmazdı”

“TARİHİN ALGILANIŞI ASLINDA SİYASİ BİR ALGIDIR”

Paşinyan son periyottaki tarih konusundaki telaffuzlarıyla verdiği iletisi ise şu biçimde açıkladı:

“Hem Ermenistan’da konuşurken hem de diasporadaki yurttaşlarımızla konuşurken, tarih ile bugünü birbirinden ayırmamız gerektiğini vurguluyorum. Tarihi ve bugünü tıpkı biçimde algılayamayız, zira bugün bugündür, tarih ise tarihtir. Gelecek ile tarih ortasında hiçbir sonun olmaması mümkün değildir. Zira benim anlayışıma nazaran gelecek, tarihin birebir bir yansıması olmamalıdır. Gelecek, tarihte düzeltmek yahut daha yeterli hale getirmek istediğimiz sayfaları düzgünleştirme fırsatıdır. Lakin bu da yeniden bir siyasi tercih sıkıntısıdır. Bu nüansı gerçek anlamamız gerektiğini düşünüyorum. Tarihte mutlak bir gerçek yoktur. Tarihin her türlü algılanışı aslında siyasi bir algıdır. Bu genel olarak böyledir. Fakat siyasi tercihlerine bağlı olarak tarih hakkında mutlak gerçeklere sahip olduklarını kabul eden siyasi güçler vardır. Tarih hakkında kendi mutlak gerçeklerine sahip olan topluluklar, devletler vardır. Ve bu da inkâr edilemez bir gerçektir”

“DIŞ SİYASET ÖNCELİKLERİMİZ ORTASINDA YER ALMIYOR”

Paşinyan ayrıyeten, “Resmi tavrımız, Ermeni Soykırımı’nın milletlerarası alanda tanınmasının bugün dış siyaset önceliklerimiz ortasında yer almadığıdır. Bu, resmi bir tabirdir. Fakat bu bağlamda açıklığa kavuşturulması çok kıymetli ve gerekli olan kimi sorular bulunmakta. Ben bu sorular hakkında daima olarak hem Ermenistan’da hem de yurtdışında yurttaşlarımızla yaptığım görüşmelerde, ekseriyetle çalışma seviyesinde konuşuyorum ve bunun hakkında kamuya açık bir biçimde konuşmak için de âlâ bir fırsat olduğunu düşünüyorum. Öncelikle şunu söylemeliyim ki, bu tartışmalar ve manipülasyonlar Ermenistan’da ve sadece Ermenistan’da değil, farklı etraflarda de yapılıyor”