14 bin farklı çeşit daha eklendi: Burası felaketlere karşı dünyanın hayat sigortası! Hangi ülkeler faydalanacak?
Dünya, her geçen yıl çeşitli doğal felaketler, iklim değişikliği, savaşlar ve başka krizlerle karşı karşıya kalıyor. İnsanlık olarak bu tehditler karşısında hayatta kalabilmek ve sürdürülebilir bir hayat kurabilmek için geleceğe yönelik tedbirler almak her zamankinden daha kıymetli hale geldi.
Özellikle gıda güvenliği, bu zorluklarla gayrette temel bir bahis olarak öne çıkıyor. Tarım eserlerinin ve biyolojik çeşitliliğin korunması, insanlığın gelecekteki hayatta kalışını direkt etkileyen bir öge.
İşte bu noktada, uzak bir Arktik adasında yer alan bir yapının kritik rolü bulunuyor: Svalbard Global Tohum Kasası!
Bu kasa, felaket senaryolarına karşı tasarlanmış bir ‘sigorta poliçesi’ olarak, dünya genelindeki tarım eserlerinin genetik çeşitliliğini garanti altına almayı amaçlayan eşsiz bir proje.
Kasada, dünya çapındaki bitki çeşitlerinin tohumları saklanarak, her türlü felakette ziraî üretimin sürdürülebilmesi sağlanıyor. Bu sayede, muhtemel bir ‘kıyamet’ durumunda, insanoğlu tekrar tabiata geri dönüp hayatını sürdürebilecek kaynaklara erişim sağlayacak.
1,3 MİLYONDAN FAZLA TOHUM ÇEŞİDİ, EKSİ 18 DERECEDE KORUMA EDİLİYOR
Svalbard Global Tohum Kasası, Kuzey Buz Denizi’ne yakın, Norveç’e bağlı Svalbard Takımadası’ndaki Spitsbergen Adası’nda yer alıyor. Burada, 1,3 milyondan fazla tohum çeşidi, eksi 18 derecede koruma ediliyor.
Kasayı çevreleyen donmuş toprak ve kalın kaya, elektrik kesintisi üzere durumlarda bile tohumların güvenliğini sağlıyor. Bu sayede, savaşlar, kazalar yahut iklimsel felaketler üzere dünya çapındaki felaketlerde bile tarım eserlerinin genetik çeşitliliği korunuyor.
14 BİN YENİ TOHUM ÖRNEĞİ EKLENDİ
Svalbard’a her yıl dünyanın dört bir yanından yeni tohum örnekleri ekleniyor. Geçtiğimiz hafta ise İsveç’ten gelen İskandinav ağaçlarından tutun da Tayland’ın pirinçlerine kadar 14 bin farklı tıp kasaya dahil oldu.
Dünya çapında besin güvenliği ve ziraî biyolojik çeşitliliği korumak maksadıyla çalışan bir tertip olan Crop Trust’ın İcra Yöneticisi Stefan Schmitz, bu yeni tohumların sadece biyolojik çeşitliliği değil, tıpkı vakitte onları yöneten toplulukların kültürünü ve dayanıklılığını temsil ettiğini belirtti.
Ayrıca Schmitz, “Burası gelecekte dünyanın beslenmesi için adeta hayat sigortası. Mümkün bir felakete hazırlıklı olmak istiyoruz. Ne olacağını bilmiyoruz. O nedenle yeni tohumların ekleniyor olması çok güzel” sözlerini kullandı.
AFRİKA’DAN GELENLER İKLİM DAYANIKLILIĞI AÇISINDAN KRİTİK DEĞERE SAHİP
Svalbard’a her yıl yeni tohum tipleri eklenirken, Afrika’dan gelen tohumlar da bu koleksiyonun kıymetli bir modülü haline gelmeye devam ediyor. Yakın vakitte, Afrika’nın dört bir yanından 100 binden fazla tohum, kasada saklanmak üzere teslim edildi.
Yeni eklenenler ortasında, iklim dayanıklılığı açısından kritik ehemmiyete sahip cinsler yer alıyor. Bilhassa Sudan’dan gelen Cordia africana (Sudan tik ağacı) ve Faidherbia albida, bu kasadaki koleksiyona dahil edilen kıymetli tohum örnekleri ortasında bulunuyor.
Yeni eklenen tohum tipleri şunlar:
Faidherbia albida: Azot sabitleyici özellikleriyle bilinen bu ağaç, toprak sıhhatini güzelleştiriyor ve ekosistemlerin değişime ahenk sağlamasına yardımcı oluyor. Süratle büyüyen, 30 metreye kadar uzayabilen bu ağaç, iklim dayanıklılığını artırmada kritik ehemmiyete sahip.
Acacia polyacantha: Beyaz diken olarak bilinen bu ağaç, 25 metreye kadar büyüyebilen ve çeşitli tıbbi kullanımları olan bir tıp. Ayrıyeten, yaprakları sığırlar için yem olarak kullanılabiliyor.
Adansonia digitata (Afrika Baobabı): Besin açısından güçlü olan bu ağaç tipi, lif, potasyum, magnezyum, demir, kalsiyum, çinko ve C vitamini içeriyor. Ayrıyeten, iltihap giderici özelliklere sahip olup, yaprakları astım, ishal, böbrek hastalıkları ve böcek ısırıkları için tedavi maksatlı kullanılıyor.
Sesbania sesban: Mısır ırmak keneviri olarak da bilinen bu bitki, azot fiksasyon özelliklerine sahip ve toprak verimliliği ile stabilizasyonuna yardımcı oluyor. Yaprakları hayvan beslemek için kullanılabiliyor. Ayrıyeten, yaprakları iltihap giderici, antioksidan ve antiviral özelliklere de sahip.
Cordia africana (Sudan Tik Ağacı): Orta büyüklükte, beyaz çiçekli ve her dem yeşil olan bu ağaç, Sudan’a has kıymetli bir kereste çeşidi. Gücü ve dayanıklılığı ile tanınan ağaç, neme, çürümeye ve zararlılara karşı dirençli. Ayrıyeten, yenilebilir meyve veriyor ve marangozlukta kullanıldığında çok az bakım gerektiriyor.
Uluslararası Ormancılık Araştırmaları ve Dünya Ziraî Ormancılık Merkezi (CIFOR-ICRAF) Genel Müdürü olarak görev yapan Dr. Éliane Ubalijoro, Svalbard’a yapılan bağışı teslim ederken, tohumların yalnızca biyolojik çeşitliliği değil, birebir vakitte savaş ve felaket sonrası yine inşa süreçlerinde de kıymetli bir rol oynadığını vurguladı.
Ubalijoro, Ruanda’daki soykırımdan sonra tohum bankalarının hayatta kalma ve yine inşa için ne kadar kritik bir ehemmiyete sahip olduğunu belirtti. Ayrıyeten, tohum bankalarının yalnızca biyolojik çeşitliliği korumadığını, birebir vakitte bayanların tarımdaki kıymetli rollerini de ön plana çıkardığını tabir etti. Afrika’nın birçok bölgesinde bayanlar, tarım iş gücünün yüzde 60’ını oluşturuyor.
HANGİ ÜLKELER FAYDALANACAK?
Dünya çapındaki gen bankaları tohumları saklamakta kıymetli bir rol oynasa da pek birçok, finansal zorluklar yahut makûs idare nedeniyle savunmasız. Elektrik kesintisi üzere küçük bir aksaklık bile, bu kıymetli koleksiyonları yok edebilir.
İşte bu yüzden, Svalbard Global Tohum Kasası 2008 yılında hayata geçirildi. Norveç hükümeti ve Küresel Crop Diversity Trust (Crop Trust) üzere memleketler arası kuruluşların iş birliğiyle kuruldu.
Afrika, Asya ve Latin Amerika üzere kıtalar, burada yer alan tohumlardan faydalanacak esas bölgeler ortasında bulunuyor.
Örneğin, Sudan ve Malavi üzere Afrika ülkelerinden gelen tohumlar, bölgedeki iklim değişiklikleri ve savaşlar nedeniyle tarım üretiminin sürdürülebilmesi ismine büyük ehemmiyet taşıyor. Ayrıyeten, Filipinler üzere iklim değişikliğinden direkt etkilenen ülkeler de bu kasadaki kaynaklardan faydalanacak.
Yıllarca kapalı tutulan kasanın içi, son yıllarda ortaya çıkan az manzaralarla gün yüzüne çıktı. İçeri adım attığınızda sizi, çift kanatlı bir kapı ve akabinde uzanan bir tünel karşılıyor. Bu tünelden geçtikten sonra, bir odaya adım atıyorsunuz. Her bir kapı, farklı bir tohum odasına açılıyor.
Odaların içinde, dünyanın dört bir köşesinden gelen ülkelerin ve yatırımcıların gönderdiği tohum sandıkları, titizlikle sıralanmış raflarda yerini alıyor. Kasa son derece yüksek güvenlik tedbirleriyle korunuyor ve sadece özel müsaadeyle erişilebiliyor. İçeride hiçbir genetik deney yahut araştırma yapılmıyor.
Daily Mail’in ‘Inside the Doomsday Vault: Rare footage provides a glimpse inside secretive bunker in the Arctic – as more than 14,000 new samples are added’ ile The Guardian’ın ‘More than 100,000 African seeds put in Svalbard vault for safekeeping’ başlıklı haberlerinden derlenmiştir.
Share this content:
Yorum gönder