ABD İç Güvenlik Bakanlığı ‘yalan makinesi’ kullanmaya başladı

ABD İç Güvenlik Bakanlığının (DHS), çalışanlardan hangilerinin basına ve başka kümelere bilgi “sızdırıyor” olabileceğini tespit etmek emeliyle “yalan makinesi” (poligraf) kullanmaya başladığı söz edildi.

ABD basınında, İç Güvenlik Bakanı Kristi Noem’in yalan makinesi kullanılarak işçiye “kar maksadı gütmeyen kümeler ve medya kuruluşlarıyla onaylanmamış iletişim” konusunda sorular sorulması talimatı verdiği belirtiliyor.

Bakanlığın sistemsiz göçmenlere yönelik operasyonlarına ait bilgilerin “sızdırıldığı” ve bu nedenle adım atıldığı tabir ediliyor.

The Hill’in haberine nazaran, DHS Sözcüsü Tricia McLaughlin NewsNation’a yaptığı açıklamada, “İç Güvenlik Bakanlığı, ulusal güvenlik ajansıdır. İşçilere poligraf testi yapabiliriz, yapmalıyız ve yapacağız.” ifadelerini kullandı.

İç Güvenlik Bakanlığı bünyesinde Gümrük ve Hudut Koruma Ünitesi (CBP), Göç ve Gümrük Koruma Yönetimi (ICE), Federal Acil Durum Yönetim Kurumu (FEMA) ve Saklı Servis üzere kuruluşlar bulunuyor.

Halk ortasında “yalan makinesi” ya da “yalan dedektörü” olarak bilinen poligraf, nabız ve kan basıncı üzere bilgileri ölçüyor.

BİLGİ SIZDIRAN İKİ KİŞİ TESPİT EDİLDİ

Noem, X hesabından 7 Mart’ta yaptığı paylaşımda, Bakanlığın “bilgi sızdıran 2 kişiyi” tespit ettiğini belirtmişti.

Bu bireylerin 10 yıl mahpus cezasıyla karşı karşıya olduğunu kaydeden Noem, “Bütün (bilgi) sızdıranları bulup kökünü kazıyacağız. Mahpus cezası alacaklar ve biz de Amerika halkı için adaleti sağlayacağız.” sözlerini kullanmıştı.

Ancak Noem, bu bireylerin tespit edilmesinde poligraf kullanılıp kullanılmadığına ait ayrıntı vermedi.

YALAN MAKİNESİ (POLİGRAF) NEDİR?

Poligraf, yaygın olarak “yalan makinesi” olarak bilinen bir aygıttır ve kişinin fizyolojik reaksiyonlarını ölçerek doğruluk yahut aldatma mümkünlüğünü değerlendirmeye çalışır. Test sırasında kalp atış suratı, kan basıncı, teneffüs suratı ve terleme üzere yansılar kaydedilir. Teoriye nazaran, palavra söyleyen bir kişi gerilim yaşar ve bu durum fizyolojik değişimlere neden olur.

Ancak poligraf testlerinin bilimsel mutlaklığı tartışmalıdır, zira gerilim yahut heyecan üzere faktörler de misal yansılara yol açabilir. Bu yüzden mahkemelerde kesin ispat olarak kabul edilmez, fakat güvenlik soruşturmalarında, iş görüşmelerinde ve birtakım özel soruşturmalarda kullanılabilir.

YALAN MAKİNESİNİ KİM İCAT ETTİ?

1881’de İtalyan tıp bilim insanı Cesare Lombrosso, sorguda palavra atanların kan basıncının değiştiğini ileri sürdü. Tezini ispatlamak için bu değişimi kaydeden bir makine icat etti. 1914’te İtalyan psikolog Vittorio Benussi, sorguda şüphelilerin nefes ritminde değişim gözledi.

1921’de de Kanadalı John Larson, sorgu sırasında şüphelilerin nabız, tansiyon ve nefes ritmindeki değişimi kaydeden bir palavra makinesi üretti. ABD’nin California eyaletine bağlı Berkeley’de polis olan Larson’un geliştirdiği bu makineye poligraf ismi verildi. Larson’a takviye veren ABD’li bilim insanı Leonarde Keeler ise 2 Şubat 1935’te birinci palavra makinesini deneyen kişi oldu. 1938’de bu makineye şüphelilerin terleme oranlarındaki değişimi gösteren sayısal datalar eklendi ve poligraf biraz daha geliştirildi.

1966’da bu kere ABD’li biyolog Cleve Backster’in icat ettiği palavra makinesiyle elektrotları bitkilere bağlayarak yapılan birinci deneyde, makinenin ibresinin insan heyecanlarına karşılık gelen çizgilere emsal çizgiler çizdiği saptandı. 1992’de ise poligrafla elde edilen bilgiler, bilgisayar ortamına aktarılmaya başladı.