Yaşadığımız periyoda ‘Dehşetli Güzel’ bir kutlama

Markiz Pastanesi… 187 yıl evvel açılan Lebon Pastanesi’nden aldığı mirası, 76 yıl boyunca zarafetle taşıyan buluşma noktası. Beyoğlu’nun simgesi, hafızası. Abidin Dino’dan Orhan Veli’ye sanatkarların, edebiyatçıların dünyaca ünlü Limoges marka porselen fincanlarda çaylarını yudumlayarak sohbet ettikleri yer. 2016 yılında kapılarını kapatmıştı, ta ki geçen hafta kısa bir müddetliğine tekrar açılana kadar…

Ekip arkadaşım Uygar Taylan’la geçen salı Taksim’de buluşup 14.30 için rezervasyon yaptığımız Markiz Pastanesi’ne yanlışsız yürümeye başladık. Biraz vaktimiz olduğunu görünce öncesinde Noh Extended isimli sanat galerisindeki kaykay kültürüne ait standa göz atmaya karar verdik. Galeriye girer girmez masanın üzerindeki fotoğraftan bize bakan bir çift güzel gözle karşılaştık. O gözler, geçen günlerde bıçaklı atakta hayatını yitiren 15 yaşındaki Mattia Ahmet Minguzzi’ye aitti. Kendi de kaykaycı olduğu için stantta ona özel bir köşe hazırlanmıştı. Kalbimize oturan ‘taş’ın yüküyle galeriden ayrılıp Markiz’in önüne geldik. Bizi kapıda siyah ekip elbiseli genç bayan vazifeli karşıladı ve masamıza kadar eşlik etti. Yerin simgesi haline gelen, Arka Nouveau üslubundaki ‘L’automne’ (Sonbahar) ve ‘Le Printemps’ (İlkbahar) isimli panolardan sonbaharı temsil edenin önündeki masaya oturduk. İçimdeki o melankolik his dakikalar içinde yerini mana veremediğim bir mutluluğa bıraktı. Ne bugündeydik ne geçmişte. Güya bir hayal dünyasına dalmıştık. Tam da bunu düşünürken masaya buruşturulup atılmış üzere duran menüyü alıp okumaya başladım. Şöyle bir cümle takıldı gözüme: “Aslında bunlar pek sebepli davranışlar değildir…”

Biraz sonra masamıza gelecek, menüdeki tek seçenek olan ‘kutlama pastası’ öncesinde garsona içecek siparişlerimizi verdik. Bir yandan da görüş açımızdaki tezgâhta pastamızın hazırlanmasını izliyorduk. Garson, pasta şefi Tuğana Okan Nalçacı’nın hazırladığı gri beton rengindeki pastanın yarısını evvel çekiçle parçaladı, sonra üzerine yenilebilir sigara izmaritlerini yerleştirdi. Akabinde da kül ve isli jel buzlarını koydu. Bu biçimde masamıza gelen deforme olmuş pastayı yemeye başladık. Yerken kum gıcırtısı hissediyor, beton tadı alıyorduk güya. Bu sırada fondaki müzik vakit zaman baskın çıksa da fısıltılar halinde yapılan dedikoduları da ister istemez dinlerken bulduk kendimizi… Örneğin zamane aşklarını anlatıyordu bir beyefendi… Pastamızı bitirip yerden çıktığımızda gün de yavaş yavaş kararmaya başlamıştı. Gerçek hayata döndüğümüzü hisseder hissetmez iç sorunu tekrar gelip yerine yerleşti. Artık kutlama bitmiş, memnun saatler geride kalmıştı.

TAT, DOKU VE FORM ORTASINDAKİ TANSİYON

Markiz Pastanesi’nde geçirdiğimiz iki saatte aslında :mentalKLINIK ikilisi Yasemin Baydar ve Birol Demir’in ‘Dehşetli Güzel’ isimli sanat performansının modülü olduk. PİLEVNELİ galeri ve Markiz Pastanesi’nin işbirliğiyle hayata geçirilen performans için Markiz’in tarihi atmosferinde yaşanmamış olanın deneyimlenebileceği bir ortam yaratılmıştı. Çalışmalarıyla izleyiciyi gerçek dünyasından soyutlayıp o dünyayı sorgulatan :mentalKLINIK, mükemmeliyetin parçalandığı, neyi kutladığımızı unuttuğumuz bir parti sonrasına davet etmişlerdi bizi. Hazırlanan pasta da bu kara mizah dolu sanatsal yaklaşımın bir kesimiydi. Tat, doku ve form ortasındaki tansiyon, tanıtım metninde de yazdığı üzere, yemek yeme ritüelinin toplumsal itibarla nasıl iç içe geçtiğine dair ironik bir anlatıya dönüşmüştü. :mentalKLINIK’in Orkun Şentürk ile hazırladığı ‘Hayalet Parıltılar’ ses enstalasyonuysa yapay zekâ tarafından üretilmiş konuşmalarla dijital çağın dağınık bilgi akışını yansıtıyordu. Pastaneye girer girmez duyduğumuz, parti sonrası hissi veren şampanya ve patlayan şeker esintili koku ‘Awfully Witty’yse (Son Derece Esprili) :mentalKLINIK’in parfüm koleksiyonundandı.

Tüm duyuları uyaran ‘Dehşetli Güzel’ performansı 16 Mart’a kadar devam edecek. Pastane hafta içi her gün 12.00-14.00 ortasında ziyarete açık (rezervasyon gerekiyor). Kutlama pastası ve içeceklerin dahil olduğu tecrübenin biletiyse iki kişi için 2.000 lira. Detaylı bilgi: pilevneli.org 

‘MUTLU OLMAYA ÇALIŞIYORUZ LAKİN OLAMIYORUZ’

Yasemin Baydar, sanatçı

Bugün, vaktin ruhu bizi çok anlamsız bir yere sürüklüyor. Memnun olmaya çalışıyoruz lakin olamıyoruz. Bir şeyi kutluyoruz lakin neyi kutladığımızı hatırlamıyoruz. Bu yüzden yaptığımız işle, en azından sanatla yaşadığımız dünyadan kopuk öteki kıymetlerin de olabileceğine dair bir kapı aralamak istiyoruz.

Kuşakların çok koptuğu bir noktada burada  jenerasyonlar da buluştu. Geçen gün eşinden burada evlenme teklifi almış bir hanımefendi geldi, anılarını yâd etti. 21’li yaşlarda arkadaş kümeleri geliyor, onlar da diğer bir şey deneyimliyorlar. Bir devrin inceliğini, sanatla zanaat ortasında geçişin olduğu periyodu hatırlıyorlar. Zira bugün her şey katı bir halde tekrar ayrılıyor. İnşaatlarda, gereçlerde incelik kalmadı. Teknoloji ve teknik fikirler etrafında dönen bir ömrün incelikleri unuttuğu, nüansları kaybettiği bir devir var. Nostaljik olmasak da bu ikisinin bir ortada olabileceği bir hayaldeyiz aslında.