Bedeninizin bilinmeyen şifacısı! Bağırsaklardaki üstün güç ‘bütirat’ bizi adeta bir kalkan üzere koruyor

Probiyotik ve prebiyotikleri hepimiz biliyoruz ancak çoğunuz postbiyotikleri birinci kere duyuyor olabilirsiniz. Dost bakteri diye isimlendirdiğimiz probiyotiklerin yeni bir yararı olan postbiyotikler genel sıhhatimizi muhafazada ve güzelleştirmede çok değerli bir rol üstleniyor.

Peki postprobiyotikler nedir?
Vücudumuza yararları nelerdir?
Bağırsaklarımızdaki muhteşem güç olarak tanımlanan bütirat nedir?
Nasıl artırabiliriz?
Bütirat içerikli besinler ve bütirat artıran besinler nelerdir?
Doğal kaynaklardan yeteri kadar alınır mı?

İç Hastalıkları Uzmanı Aytaç Karadağ postbiyotikler hakkında çok bedelli bilgilerini bizimle paylaştı ve bu hususta yapılan bilimsel çalışmalar hakkında bilgi verdi.

PROBİYOTİKLERİN YENİ BİR YARARI: POSTBİYOTİKLER

1- Postbiyotikler nedir? Bedenimize yararları nelerdir?

Aytaç Karadağ, son vakitlerde hakkında en fazla bilimsel çalışma yapılan hususun hiç elbet probiyotikler olduğunu, adeta bağırsaklarımızda bizim faydamıza çalışıp sindirimi düzenleyen, gereksinimimiz olan vitaminlerin bir kısmını üreten, memnunluk hormonu olan serotoninin büyük kısmını üreten, bağırsaklarımızda bariyer oluşturup bizi enfeksiyona, kansere karşı koruduğu kanıtlanan bu dost bakteri diye isimlendirdiğimiz probiyotiklerin yeni bir yararı keşfedildiğini bunun da isminin postbiyotikler olduğunu söyledi.

İLTİHAPLA UĞRAŞTA FAAL ROL OYNUYOR

Karadağ, postbiyotiklerin, probiyotik bakterilerin ürettiği ve bedenimize çeşitli yararları olan özel bileşenler olduğunu söz etti ve ekledi:

“Bu bedelli bileşenler öncelikle bağışıklık sistemimiz üzerinde güçlü bir dayanak sağlar, bedenimizin savunma düzeneklerini güçlendirerek doğal direncimizi artırır, iltihapla uğraşta aktif rol oynayarak bağışıklık sistemimizin daha verimli çalışmasına yardımcı olur.”

ZARARLI BAKTERİLERİN ÇOĞALMASINI ENGELLİYOR

Karadağ, postbiyotiklerin sindirim sistemi sıhhatimiz üzerinde de kıymetli tesirleri olduğunu, bağırsak florasını dengeleyerek sindirim sistemimizin tertipli çalışmasına katkıda bulunduğunu söyledi ve bilhassa ziyanlı bakterilerin çoğalmasını engelleyerek bağırsak mikrobiyotamızın sağlıklı kalmasını sağladığının altını çizdi.

Metabolik açıdan da bedenimize değerli yararları olan postbiyotiklerin, güçlü antioksidan tesirleri sayesinde hücrelerimizi koruduğunu ve metabolizmamızın tertipli çalışmasını desteklediğini vurgulayan Karadağ, ayrıyeten besin emilimini güzelleştirerek bedenimizin muhtaçlık duyduğu besin unsurlarından optimal seviyede faydalanmasını sağladığını,  bu özellikleriyle postbiyotiklerin genel sıhhatimizi muhafazada ve güzelleştirmede değerli bir rol üstlendiğini vurguladı.

VÜCUDUMUZU ADETA BİR KALKAN ÜZERE KORUYOR

2. Bağırsaklarımızdaki süper güç olarak tanımlana BÜTİRAT nedir?

“Bütirat, bağırsaklarımızdaki faydalı bakterilerin lif açısından varlıklı besinleri fermente etmesi sonucu üretilen kısa zincirli bir yağ asididir.” diyen Karadağ, hakikaten de “süper güç” tanımlamasını sonuna kadar hak ettiğini zira bedenimizde inanılmaz fonksiyonlara sahip olduğunu belirtti.

Bu üstün molekülün, öncelikle güçlü bir bağırsak bariyeri koruyucusu olarak misyon yaptığından bahseden Karadağ, bağırsak duvarını güçlendirerek sızdıran bağırsak sendromunu önlediğini ve ziyanlı unsurların kana karışmasını engellediğini, bu kollayıcı özelliği sayesinde bedenimizi adeta bir kalkan üzere koruduğunu söyledi.Bütiratın iltihap aykırısı tesirlerinin de epeyce güçlü olduğuna değinen Karadağ, kronik iltihaplanmayı azaltarak bedenimizdeki yangısal süreçleri de denetim altına aldığını, bağırsak iltihabını dengeleyerek otoimmün hastalık riskini düşürdüğünü ve genel bağışıklık sistemimizi desteklediğini belirtti.

Bütiratın metabolik düzenleyici olarak değerli misyonlar üstlendiğine değinen Karadağ, insülin hassaslığını artırarak kan şekerinin istikrarda kalmasına yardımcı olduğunu, bu özelliği sayesinde kilo denetimine takviye olarak metabolik sıhhatimizi koruduğunu tabir etti.

KANSER ÖNLEYİCİ TESİRLERİ VAR

Beyin sıhhati üzerindeki tesirlerinin de dikkat cazibeli olduğunu, beyin-bağırsak aksını güçlendirerek bilişsel işlevlerimizi desteklediğini, ruh halimizi uygunlaştırıcı tesiriyle mental sıhhatimize katkıda bulunduğunu belirten Karadağ, bütiratın kanser üzerine tesirleri hakkında şunları söyledi:

“Bütiratın tahminen de en kıymetli özelliklerinden biri kanser önleyici etkileridir. Bilhassa kolon kanseri riskini azaltmada değerli rol oynar. Sağlıklı hücre büyümesini desteklerken, DNA hasarını önleyici özellikleriyle bedenimizi korur. Bu özellikleriyle bütirat, yalnızca sindirim sistemi sıhhatimiz için değil, genel beden sıhhatimiz için de vazgeçilmez bir bileşendir.”

3. Nasıl artırabiliriz? Bütirat içerikli besinler nelerdir? Doğal kaynaklardan yeteri kadar alınır mı? 

Aytaç Karadağ, bu sorumuza şöyle cevap verdi:

Bütiratı 3 yolla artırabiliriz:

– Ağızdan supplement olarak alınabilir. Ancak mide asidinde parçalandığı için asıl tesir edeceği yer olan bağırsaklara çok küçük bir kısmı inebildiği için supplement olarak alınmasını önermiyoruz.

– Bağırsakta bizim faydamıza çalışan bakterilere ürettirebiliriz. Bunun içindeki probiyotiklerin çok sevdiği aşağıdaki besinleri daha fazla tüketebiliriz:

Dirençli Nişasta Kaynakları:

• Soğutulmuş patates

• Yeşil muz

• Tam tahıllar

Prebiyotik Lifler:

• Soğan

• Sarımsak

• Pırasa

• Hindiba kökü

Fermente Besinler:

• Kefir

• Yoğurt

• Turşu

• Kimchi

Lif Açısından Varlıklı Sebzeler:

• Brokoli

• Karnabahar

• Brüksel lahanası

• Yeşil yapraklı sebzeler

Bütiratça varlıklı aşağıdaki besinleri beslenmemize ekleyebiliriz:

• Tereyağı (en varlıklı doğal bütirat kaynağı)
• Ghee (sade yağ)
• Peynir 
• Yoğurt
• Kefir
• Turşu 
• Kombucha

4- Antibiyotiğin hasarlarına karşı onarıcı tesiri var mı?

Aytaç Karadağ, postbiyotiklerin antibiyotik kullanımına bağlı oluşan hasarları onarmada kıymetli tesirleri olduğunu söyledi ve bunu günlük hayattan bir örnekle açıkladı: 

“Antibiyotik kullanımı, bağırsaklarımızı adeta bir bahçeye benzetirsek, bu bahçedeki hem faydalı hem ziyanlı tüm bitkileri yok eden güçlü bir ilaçlama üzeredir. Bu durumda bahçemiz çoraklaşır ve istikrarı bozulur. Postbiyotikler bu hasarlı bahçeyi onarmada çeşitli formlarda yardımcı olur. Öncelikle gözetici tesirleriyle öne çıkarlar. Bağırsak duvarını güçlendirerek temel bir muhafaza sağlarlar. Birebir vakitte faydalı bakterilerin tekrar çoğalması için uygun ortam oluştururken, ziyanlı bakterilerin üremesini engellerler.”

Postbiyotiklerin onarıcı tesirlerinin de bir o kadar değerli olduğuna değinen Karadağ, bağırsak hücrelerinin yenilenmesini hızlandırarak düzgünleşme sürecini desteklediğini, bedendeki iltihabi durumları azaltırken, bağırsak bariyerini güçlendirerek gözetici tesirlerini pekiştirdiğini tabir etti ve ekledi:   

“Sindirim enzimlerinin çalışmasını destekleyerek sindirim sisteminin verimli çalışmasına katkıda bulunurlar. Ayrıyeten besin emilimini güzelleştirerek bedenin gereksinim duyduğu besin unsurlarından daha düzgün faydalanmasını sağlarlar.”

EKSİKLİĞİ ZİYANLI HUSUSLARIN BEDENİMİZE SIZMASINA YOL AÇAR

5- Bütirat eksikliğinde bağırsak sağlığımız nasıl etkilenir?

Bağırsak duvarımızın bütirat eksikliğinde zayıflamaya başladığını ve esirgeyici özelliğini kaybettiğini belirten Karadağ, bu durumun tıpkı bir kale duvarının yıpranması üzere, ziyanlı unsurların bedenimize sızmasına yol açacağını söyledi ve bütirat düzeylerimiz düştüğünde bedenimizde yaşanacak değişiklikleri şöyle sıraladı:

“Öncelikle sindirim sistemimizde sorunlar ortaya çıkar. Kronik kabızlık yahut ishal üzere sindirim düzensizlikleri yaşanabilir. Bağırsak hareketleri yavaşlar ve besin emilimi zorlaşır. Bu durum, bedenimizin gereksinim duyduğu vitamin ve mineralleri gereğince alamamasına neden olur. Tıpkı vakitte bağırsak florası istikrarsızlaşır, faydalı bakteriler azalırken ziyanlı bakteriler çoğalmaya başlar.”Ayrıca iltihabi durumların da bütirat eksikliğinde artış gösterebileceğine dikkat çeken Karadağ, bağırsak duvarında oluşan iltihaplanmanın, vakitle başka organlara da yayılabileceğine, bu durumun bağışıklık sistemimizin çok reaksiyon vermesine ve otoimmün hastalıkların tetiklenmesine yol açabileceğine dikkat çekti.Bütirat eksikliğinin metabolizmamızı da olumsuz etkileyerek, insülin direnci artabileceğini, kilo denetimini zorlaşabileceğini ve güç düzeylerimizi düşebileceğini belirten Karadağ, bütirat eksikliğinin öbür tesirleri hakkında şunları söyledi:

“Beyin-bağırsak aksı üzerindeki tesiriyle, bütirat eksikliği ruh halimizi ve bilişsel işlevlerimizi da tesirler. Konsantrasyon zahmeti, hafıza sorunları ve his durum değişiklikleri görülebilir. Gerilime karşı direncimiz azalır ve anksiyete riski artar. Uyku kalitemiz bozulabilir ve yorgunluk hissi artabilir.Uzun vadede, bütirat eksikliği bağırsak kaynaklı önemli sıhhat problemlerine yer hazırlayabilir. Kolon kanseri riski artar, bağırsak iltihabı hastalıkları (Crohn hastalığı, ülseratif kolit) gelişebilir. Ayrıyeten alerjik tepkilere ve besin hassasiyetlerine olan yatkınlık da artar.” 

6-Bu bahiste yapılan bilimsel araştırmalar ne diyor?

Bütriatın birçok farklı hastalıkta yararlı olduğunu kanıtlayan çok sayıda çalışma olduğunu belirten Karadağ, kıymetli birkaç araştırmadan örnekler verdi.

Hassas Bağırsak Sendromu (IBS) ve Crohn Hastalığı:

Araştırmalar, bütirik asit desteğinin IBS ve Crohn hastalığı tedavisinde tesirli olabileceğini gösteriyor. Yapılan bir çift-kör, randomize plasebo çalışmasında, IBS’li 66 yetişkine 4 hafta boyunca günlük 300 miligram sodyum bütirat yahut plasebo verilmiş. Dört haftanın sonunda, bütirik asit kümesindeki iştirakçiler karın ağrılarında değerli bir azalma bildirmiş.  

Başka bir araştırmada, Crohn hastalığı olan 13 hastaya 8 hafta boyunca günde 4 gram bütirik asit verilmiş. Tedavi sonunda 13 hastanın 9’unda bariz semptom uygunlaşması gözlemlenmiştir.

Kolon Kanseri:

Bir çalışmada, sodyum bütiratın kolorektal kanser hücrelerinin büyümesini engellediği ve hücre vefatı oranını artırdığı bulunmuş. Araştırmacılar, bağırsakta bütirik asit üretimini artırabilecek yüksek lifli beslenmenin, kolon kanseri riskini azaltmaya yardımcı olabileceğini öne sürüyor. Lakin bu bahiste daha fazla insan çalışmasına muhtaçlık var. 

İnsülin Hassaslığı:

Tip 2 diyabeti olan şahısların bağırsaklarında çoklukla bütirik asit üreten bakteri ölçüsü düşük oluyor. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar, lifli besin alımının artırılmasının insülin hassaslığını güzelleştirebileceğini ve obezite riskini azaltabileceğini göstermiş. 

Sağlıksız beslenen bir küme iştirakçi üzerinde yapılan bir çalışmaya göre iştirakçilerin abur cubur tüketimi kesilerek yerine günde 1,5 avuç badem tüketmeleri sağlanıyor. SONUÇ: 4 haftanın sonunda iştirakçilerin bütirat üretimi gözle görülür ve sevindirici oranlarda artmış oluyor. Mevcut sağlık problemleri da eş vakitli olarak düşüş göstermeye başlıyor. 

Bu ilgi alımlı araştırmanın da kolay bir beslenme değişikliğinin bağırsak sıhhatimiz üzerinde ne kadar tesirli olabileceğini gösteren bir çalışma olduğunu söyleyen Karadağ, bademin olumlu tesirinin ardında yatan nedeni şu sözlerle açıkladı:

“Bademin bu olumlu tesiri, içerdiği varlıklı lif, sağlıklı yağlar ve antioksidanlardan kaynaklanıyor. Bu kıymetli besinler, bağırsaklarımızdaki faydalı bakterilerin çoğalmasını desteklerken, bütirat üretimini artırıyor. Tıpkı vakitte abur cuburun kesilmesi, ziyanlı bakterilerin beslenmesini engelleyerek bağırsak florasının dengelenmesine yardımcı oluyor.

Bu araştırma, sağlıklı beslenmeye geçişin kuvvetli yahut karmaşık olmak zorunda olmadığını gösteriyor. Küçük lakin dengeli değişiklikler, vakit içinde büyük yararlar sağlayabiliyor. Bilhassa ziyanlı besinlerin yerine badem üzere besleyici alternatiflerin konulması, bağırsak sıhhatimizi güzelleştirmede tesirli bir usul olarak öne çıkıyor.”